Cultuur of strategie? Waarom organisaties het onbenutte potentieel in werknemers verliezen

In de bestuurskamers wordt uitgebreid gesproken over groeiambities en marktuitbreiding, terwijl op de werkvloer dagelijks ideeën, inzichten en innovatieve oplossingen onopgemerkt blijven, of zelfs actief onderdrukt worden. In dit geval is er sprake van een disconnect tussen strategie en organisatiecultuur, en dat zorgt voor frustratie bij werknemers. Bovendien kost het bedrijven hun concurrentievoordeel in een wereld waar wendbaarheid en innovatie doorslaggevend zijn. Hoe gebeurt het dat organisaties hun meest waardevolle asset – het menselijk kapitaal – systematisch onderbenutten? En hoe brengt men daar verandering in? 

De cultuur-strategie paradox

“Cultuur eet strategie als ontbijt,” zei management-goeroe Peter Drucker ooit in het Engels. En hij had gelijk. 

Je kunt de meest briljante strategie hebben, maar als de bedrijfscultuur deze niet als zozijnde ziet, is mislukking zo goed als onvermijdelijk. Wanneer werknemers opereren in een omgeving waar risico’s nemen wordt afgestraft, waar hiërarchie belangrijker is dan het idee zelf, of waar politieke spelletjes de bovenhand krijgen, verstikt het potentieel nog voordat het de kans krijgt om te ontkiemen.

De onzichtbare drempels

In veel organisaties bestaan er ongeschreven regels die bepalen wie gehoord wordt en wie niet. Deze impliciete hiërarchieën zijn vaak hardnekkiger dan de formele organisatiestructuur en vormen vervolgens onzichtbare drempels voor potentieelinvulling.

Zo kan een junior medewerker met een revolutionair idee zwijgen omdat “we het hier nu eenmaal zo doen.” Of een medewerker met een cultureel diverse achtergrond kan zich conformeren aan de dominante cultuur, ten koste van het unieke perspectief dat juist zoveel waarde zou kunnen toevoegen.

Van healthcheck naar gezonde cultuur

De eerste stap naar verbetering is bewustwording. Een organisationele healthcheck, zoals aangeboden door https://lifeguard.nl/, kan helpen blootleggen waar potentieel onbenut blijft. Zo’n diagnose kijkt verder dan de oppervlakkige symptomen en let ook op de onderliggende culturele patronen die groei in de weg staan.

Uit zo’n healthcheck blijkt vaak dat organisaties kampen met een “ideeënarmoede-paradox”: er zijn volop ideeën, maar ze bereiken nooit de beslissers. Of erger nog: ze worden wel gehoord, maar vervolgens doodgeknuffeld in eindeloze vergadercycli en bureaucratische processen.

De kunst ligt in het loslaten

Leiders die werkelijk het potentieel van hun mensen willen benutten, moeten de kunst van het loslaten beheersen. Dit betekent niet abdiceren van verantwoordelijkheid, maar het creëren van ruimte waarin mensen kunnen experimenteren, fouten kunnen maken en daarvan kunnen leren.

Tenslotte is het tijd om te herdefiniëren wat “prestatie” inhoudt. Niet alleen de harde cijfers tellen, maar ook de bijdrage aan een cultuur waarin potentieel kan bloeien. Want een cultuur waarin niet alleen het ‘wat’ belangrijk is, maar ook het ‘hoe’, zal uiteindelijk de meest duurzame resultaten opleveren.